گروه نرم افزاری آسمان

فصل سيزدهم : اهميت و فضيلت اذان


آيات
67 - اذان و نماز
و اذا ناديتم الى الصلوة اتخذوها هزوا و لعبا ذلك بانهم قوم لا يعقلون :
آنها هنگامى كه (اذان مى گوييد و مردم را) به نماز مى خوانيد، آن را به مسخره و بازى مى گيرند ؛ اين به خاطر آن است كه آن ها جمعى هستند كه درك نمى كنند.
(سوره مائده ، آيه 58)
احاديث
662 - اذان به خاطر خدا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
المؤ ذن المحتسب كالشاهر بسيفه فى سبيل الله القائل بين الصفين ؛
اذان گويى كه به خاطر خدا اذان بگويد، مانند كسى است كه در راه خدا شمشيرش را از غلاف بيرون مى آورد، و بين دو صف (كفر و اسلام ) جنگ مى كند.
(بحارالانوار، ج 81، ص 149)
663 - اذان در گوش امام حسين (ع )
قال زين العابدين - عليه السلام -:
ان النبى - صلى الله عليه وآله - اذن فى اذن الحسين - عليه السلام - بالصلاة يوم ولد ؛
در روز ولادت امام حسين (ع ) پيامبر اسلام (ص ) در گوش او اذان گفت .
(بحارالانوار، ج 104، ص 112)
664 - نخستين اذان گو
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان اول من سبق الى الجنة بلال ... لانه اول من اذن ؛
بلال نخستين كسى است كه به سوى بهشت پيشى گرفت ، چون كه او نخستين كسى بود كه اذان گفت .
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 614)
665 - شنيدن اذان و شركت در نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
من سمع النداء فلم يجبه من غير علة فلا صلاة له ؛
هركه بانگ (اذان ) را بشنود و بدون علت بدان پاسخ ندهد، پس نمازى براى او نيست .
(وسائل الشيعه ، ج 55، ص 375)
666 - اذان نابالغ
قال الصادق - عليه السلام -:
لاباس ان يوذن الغلام الذى لم يحتلم ؛
نوجوان نابالغ اذان بگويد اشكالى ندارد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 161)
667 - هنگام شنيدن اذان
قال الصادق - عليه السلام -:
اذن كلما سمعت الاذان كما يوذن الموذن ؛
وقتى صداى اذان موذن را شنيدى ، اذان بگو.
(بحارالانوار، ج 81، ص 174)
668 - اهل آسمان و شنيدن اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان اهل السماء لايسمعون من اهل الارض شيئا الا الاذان ؛
همانا اهل آسمان نمى شنوند از اهل زمين چيزى مگر اذان را.
(ميزان الحكمه ، ج 1، ص 82)
669 - مزد موذن
قال على - عليه السلام -:
لاباس ان يجرى عليه من بيت المال ؛
براى موذن از بيت المال مزدى بدهند، اشكالى ندارد.
(بحارالانوار، ج 81، ص 161)
670 - رفع بداخلاقى به وسيله اذان
عن ابى عمير، عن هشام بن سالم ، قال - عليه السلام -:
و من ساء خلقه فاذنوا فى اذنه ؛
كسى كه اخلاقش بد است در گوش او اذان بگوييد.
(ميزان الحكمه ، ج 1، ص 84)
671 - اذان و اقامه در گوش نوزاد
قال الصادق - عليه السلام -:
المولود اذا ولد يوذن فى اذنه اليمنى و يقام فى اليسرى ؛
فرزند وقتى به دنيا آمد، در گوش راست او اذان و در گوش چپ او اقامه بگوييد.
(مكارم الاخلاق ، ص 261)
672 - نماز همراه با اذان و اقامه
قال على - عليه السلام -:
من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صف من الملئكة لايرى طرفاه و من صلى باقامة صلى خلفه ملك ؛
هركس كه نماز خود را با اذان و اقامه بخواند، صفى از فرشتگان پشت سر او به نماز مى ايستد كه دو طرف آن صف ديده نمى شود و هر كس نماز خود را با اقامه تنها بخواند، يك فرشته پشت سر او نماز مى گزارد.
(ثواب الاعمال ، ص 58)
673 - دعاى بين اذان و اقامه
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الدعاء بين الاذان و الاقامة لايرد؛
دعاى بين اذان و اقامه رد نمى شود.
(شهاب الاخبار، ص 44)

چون كه قامت كنند بهر نماز


رد نگردد دعا ز راه نياز

674 - نداى خروس
قال لقمان الحكيم - عليه السلام -:
يا بنى لايكن الديك اليس منك و اكثر محافظة على الصلوات الا تراه عند كل صلوة يؤ ذن لها و باسحار يعلن بصوته و انت نائم ؛
پسرم ! مبادا چنين شود كه خروس ، صبح از تو هوشيارتر و به اوقات نماز از تو مراقبتر باشد ؛ آيا نبينى به هنگام هر نماز اعلام دخول وقت مى كند (اذان مى گويد) و سحرگاهان صدا به آواز بلند سر مى دهد، در حالى كه تو در خوابى .
(ارشاد القلوب ، باب 18)
675 - صفت مؤ ذنين
قال الصادق - عليه السلام -:
فى المؤ ذنين انهم الامناء؛
اذان گويان (موذنين ) امانتدارند.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 616)
676 - پاداش يك اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن فى سبيل الله صلوة واحدة ايمانا و احتسابا تقربا الى الله - عز و جل - غفر الله له ما سلف من ذنوبه ، و من عليه بالعصمة فيما بقى من عمره ، و جمع بينه و بين الشهداء فى الجنة ؛
كسى كه براى خدا اذان يك نماز را از روى ايمان و اخلاص و تقرب به درگاه خداوند بگويد، خدا گناهان گذشته او را ببخشايد و بر او منت نهد كه بقيه عمرش در عصمت الهى باشد و در بهشت او را در يك جا همنشين شهيدان نمايد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 125)
677 - پاداش يك سال اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن سنة واحدة بعثه الله - عز و جل - يوم القيامة و قد غفرت ذنوبه كلها بالغة ما بلغت ، و لو كانت مثل زنة جبل احد؛
كسى كه يك سال اذان بگويد، خداوند عز و جل روز قيامت او را مبعوث مى كند، در حالى كه تمامى گناهانش هر اندازه هم كه باشد بخشوده مى شود، گرچه به سنگينى كوه احد باشد.
(بحارالانوار، ج 81، ص 124)
678 - پاداش ده سال اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن عشر سنين اسكنه الله - عز و جل - مع ابراهيم - عليه السلام - فى قبته او فى درجته ؛
كسى كه ده سال اذان بگويد، خداوند او رادر بهشت ، در بارگاه و يا در مقام حضرت ابراهيم (ع ) ساكن مى كند.
(بحارالانوار، ج 81، ص 124)
679 - پاداش بيست سال اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن عشرين عاما، بعثه الله - عز و جل - يوم القيامة و له من النور مثل زنة السماء ؛
كسى كه بيست سال اذان بگويد، خداوند متعال او را در روز قيامت به گونه اى محشور مى كند كه داراى نورى همانند وزن آسمان باشد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 124)
680 - پاداش چهل سال اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن اربعين عاما محتسبا بعثه الله - عز و جل - يوم القيامة و له عمل اربعين صديقا عملا مبرورا متقبلا ؛
كسى كه چهل سال براى خدا اذان بگويد، خداوند او را در روز قيامت به گونه اى محشور مى كند كه داراى اعمال نيك و پذيرفته شده چهل انسان خالص و راستين است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 125. وسائل الشيعه ، ج 4، ص 615)
681 - آداب اذان
قال الصادق - عليه السلام -:
من السنة اذا اذن الرجل ان يضع اصبعيه فى اذنيه ؛
آداب اذان آن است كه مؤ ذن دو انگشتش را هنگام اذان گفتن بر دو گوشش ‍ بگذارد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 184)
682 - مقام اذان گويان
قال الصادق - عليه السلام -:
اطول الناس اعناقا يوم القيامة المؤ ذنون ؛
بلندترين گردن (مقام اذان گوها) در روز قيامت اذان گويان هستند.
(ثواب الاعمال ، ص 19)
683 - نداى زمين
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ما من صباح و لارواح الا و بقاع الارض ينادى بعضها بعضا يا جارتى هل مربك ذاكر الله ؟ او عبد وضع جبهته عليك ساجدالله ؟ فمن قائلة نعم ، فاذا قالت نعم اهتزت و ابتهجت وترى ان لها الفضل على جارتها؛
هيچ صبح و شام نيست مگر اين كه نقاط زمين همديگر را ندا مى كنند: اى همسايه من آيا بر تو گذشت كسى كه ذكر خدا نمايد، يا بنده اى كه پيشانى خويش براى سجده به خدا بر تو نهد؟ برخى گويند آرى (و برخى نه ،) هر كس آرى بگويد، بر خود مى بالد و شاد مى گردد و خود را بر ديگرى برترى مى نهد.
(مكارم الاخلاق ، ص 466)
684 - تنها اقامه گفتن
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اقام و لم يؤ ذن لم يصل معه الا ملكاه اللذان معه ؛
هركس براى نماز تنها اقامه بگويد و اذان نگويد، به او جز آن دو ملك كه با وى هستند اقتدا ننمايند.
(مكارم الاخلاق ، ص 466)
685 - اذان گويان راستين
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
المؤ ذنون امناء المؤ منين على صلاتهم و صومهم و لحومهم و دمائهم ؛
اذان گويان امانتداران مومنان در نماز و روزه و گوشت و خون آنها هستند.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 619. بحارالانوار، ج 81، ص 124)
686 - شهادت زمين در قيامت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ما من رجل يجعل جبهته فى بقعة من بقاع الارض الا شهدت له بها يوم القيامة و ما من منزل ينزله قوم الا و اصبح ذلك المنزل يصلى عليهم او يلعنهم ؛
هيچ مردى پيشانى خويش را به نقطه اى از نقاط زمين نمى گذارد، مگر اين كه آن نقطه زمين در روز قيامت بر آن شهادت بدهد، و منزلى نيست كه گروهى در آن فرو آيند، مگر سحرگاهان همان منزل بر آنان درود مى فرستد، و يا نفرين مى كند.
(مكارم الاخلاق ، ص 466)
687 - اقتداء فرشتگان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا اباذر!اذا كان العبد فى ارض قفر فتوضا او تيمم ثم اذن و اقام و صلى امر الله - عز و جل - الملئكة فصفوا خلفه صفا لا يرى طرفاه يركعون بركوعه و يسجدون بسجوده و يؤ منون على دعائه ؛
اى ابوذر! هرگاه بنده اى در بيابانى تنها باشد و وضو بسازد يا تيمم كند، سپس اذان و اقامه بگويد و نماز بخواند، خدا فرشتگان را امر كند كه پشت سر او صفى تشكيل دهند كه دو طرف آن ديده نشود و به نماز او اقتداء نمايند و به دعاى او آمين گويند.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 621. مكارم الاخلاق ، ص 466)
688 - اذان روز جمعه
روى انه كان بالمدينة اذا اذن المؤ ذن يوم الجمعة نادى مناد حرم البيع لقول الله - عز و جل -: (يا ايها الذين امنوا اذا نودى للصلوة من يوم الجمعة فاسعوا الى ذكر الله و ذروا البيع )
هنگامى كه در مدينه موذن اذان را روز جمعه بيان نمود و ندا داد بيع حرام است به خاطر قول خداوند عز و جل : (اى كسانى كه ايمان آورده ايد هرگاه شما را براى نماز روز جمعه بخوانند فى الحال به ذكر خدا بشتابيد و كسب و تجارت را رها كنيد كه اين نماز جمعه از هر تجارت سودمندى اگر بدانيد براى شما بهتر خواهد بود.)
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 296)
689 - اذان و اقامه جبرئيل
قال الباقر - عليه السلام -:
لما اسرى برسول الله - صلى الله عليه وآله - الى السماء فبلغ البيت المعمور و حضرت الصلاة فاذن جبرئيل و اقام ، فتقدم رسول الله - صلى الله عليه وآله - و صف الملئكة و النبيون خلف محمد - صلى الله عليه وآله - ؛
وقتى رسول خدا (ص ) در معراج خود به بيت المعمور (مركز فرشتگان در آسمان چهارم ) رسيد، و وقت نماز شد، جبرئيل اذان و اقامه گفت ، پيامبر خدا، جلو ايستاد و فرشتگان و پيامبران پشت سر رسول خدا (ص ) براى نماز به صف ايستادند و به او اقتداء كردند.
(الكافى ، ج 3، ص 302. وسائل الشيعه ، ج 4، ص 612)
690 - پاداش عظيم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ثلاثة لو تعلم امتى ما فيها لضربت عليها بالسهام : الاذان و الغدو الى الجمعة ، و الصف الاول ؛
سه كار است كه اگر امت من پاداش عظيم آن را درك مى كردند، براى به دست آوردن آن ، ازدحام و قرعه كشى مى نمودند:
1 - اذان گفتن .
2 - تسريع در رفتن براى نماز جمعه .
3 - در صف اول نماز جمعه و جماعت قرارگرفتن .
(بحارالانوار، ج 84، ص 156)
691 - اذان و اقامه در بيابان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
رجل فى ارض قفر فيوذن ثم يقيم ثم يصلى ، فيقول ربك للملئكة انظروا الى عبدى يصلى و لا يراه احد غيرى فينزل سبعون الف ملك يصلون و راءه و يستغفرون له الى الغد من ذلك اليوم ؛
مردى كه در ميان بيابانى اذان و اقامه بگويد و نماز به پا دارد، پروردگار به فرشتگان مى فرمايد: به بنده ام بنگريد!نماز مى خواند در حالى كه كسى او را نمى بيند، آن گاه هفتاد هزار ملك نازل مى گردد و دنبال او نماز مى گزارند و تا فردا براى او آمرزش مى طلبند.
(مكارم الاخلاق ، ص 465)
692 - لبيك به اذان نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا سمعت الاذان فات ولو حبوا؛
هنگامى كه اذان نماز را شنيدى هرچه سريعتر به مسجد بيا، گرچه سينه خيز باشد.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 528)
693 - شنونده اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من سمع الاذان فاجاب كان عند الله من السعداء؛
كسى صداى اذان را شنيد به آن روى آورد، پيش خداوند مى باشد از سعادتمندان .
(بحارالانوار، ج 84، ص 155)
694 - درود فرشتگان بر موذن
قال النبى - صلى الله عليه وآله -:
الا و ان الموذن اذا قال (اشهد ان لا اله الا الله ) صلى عليه تسعون الف ملك و استغفروا له و كان يوم القيامة فى ظل العرش حتى يفرغ الله من حساب الخلائق ؛
آگاه باشيد موذن وقتى (اشهد ان لا اله الا الله ) را گفت ، نود هزار فرشته بر او درود مى فرستند و طلب آمرزش مى كنند در روز قيامت در سايه عرش ‍ خدا خواهد بود تا وقتى كه خداوند از حساب انسانها فارغ شود.
(بحارالانوار، ج 81، ص 130)
695 - آيه نماز جمعه مراد اذان است
قال المفسرون فى قوله تعالى :
اذا نودى للصلوة ... ان المراد النداء الاذان لصلاة الجمعة ؛
هرگاه شما را براى نماز مى خوانند، مراد از نداء اذان براى نماز جمعه است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 104)
696 - تعداد كلمات اذان و اقامه
قال الباقر - عليه السلام -:
الاذان و الاقامة خمسة و ثلاثون حرفا، فعد ذلك بيده واحدا واحدا الاذان ثمانية عشر حرفا و الاقامة سبعة عشر حرفا؛
اذان و اقامه ، مجموعا 35 جمله است ، و با دست خود يك به يك آنها شمرده شود، اذان 18 جمله و اقامه 17 جمله دارد.
(الكافى ، ج 3، ص 305. باب اذان ، ح 3)
697 - شاهدان اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الموذن فى سبيل الله مادام فى اذانه كشهيد يتقلب فى دمه و يشهد له بذلك كل رطب او يابس بلغ صوته و اذا مات ما تعرضته هوام الارض فى قبره ؛
موذن تا وقتى كه اذان مى گويد مثل شهيدى است كه در خونش غوطه ور است و هرتر و خشكى كه صداى او را مى شنوند گواهى مى دهد و آن گاه كه بميرد حيوانات زمينى در قبر با بدن او كارى ندارند.
(مستدرك الوسايل ، ص 241)
698 - آداب گفتن اذان و اقامه
قال الصادق - عليه السلام -:
الاذان ترتيل و الاقامة حذر؛
اذان را به صورت ترتيل ، و اقامه را به صورت بيم و اندوه بخوانيد.
(الكافى ، ج 3، ص 309)
699 - اذان در ميدان جنگ
عند صلاة الظهر فامر الحسين - عليه السلام - ابنه فاذن و اقام و قام الحسين فصلى ؛
(هنگام ظهر فرا رسيد) امام حسين (ع ) به پسرش (امام سجاد يا حضرت على اكبر) فرمود اذان و اقامه بگو او اذان و اقامه گفت و سپس نماز خواندند.
(بحارالانوار، ج 44، ص 314)
700 - حق موذن
قال زين العابدين - عليه السلام -:
حق الموذن ، ان تعلم انه مذكر لك ربك - عز و جل - و داع لك الى حظك ، و عونك على قضاء فرض الله عليك ، فاشكره على ذلك شكرا للمحسنين اليك ؛
حق موذن بر تو آن است كه بدانى همانا او يادآورنده پروردگار تو و دعوت كننده تو به بهره ات از خدا است و يار تو در اداى واجب الهى است ، پس ‍ قدردان او باش ، همچون سپاسگزارى از كسانى كه به تو نيكى كرده اند.
(ميزان الحكمه ، ج 1، ص 83)
701 - كراهت حرف زدن بين اذان و اقامه
فى وصية النبى لعلى - عليه السلام -:
و كره الكلام بين الاذان و الاقامة فى صلاة الغداة ؛
حرف زدن بين اذان و اقامه نماز صبح كراهت دارد.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 628)
702 - گفتن اذان در هر حال
قال الباقر - عليه السلام -:
لاتدعن ذكر الله على كل حال ، و لو سمعت المنادى ينادى بالاذان و انت على الخلاء فاذكر الله عز و جل و قل كما يقول المؤ ذن ؛
خداوند را در هيچ حالى ترك مكن ، و چنانچه شنيدى كه موذن اذان مى گويد و تو در بيت الخلا هستى ، خدا را ياد كن و همان را كه مؤ ذن مى گويد بگو.
(محجة البيضاء، ج 1، ص 338)
703 - فصاحت موذن
قال على - عليه السلام -:
ليوذن لكم افصحكم ليومكم افقهكم ؛
فصيح ترين شما اذان بگويد و فقيه ترين شما امامت كند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 161)
704 - اذان در وقت نماز
قال على - عليه السلام -:
و لا يوذن لصلاة يدخل وقتها ؛
هنگامى كه وقت نماز داخل شد، اذان بگوييد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 160)
705 - به سمت قبله
قال على - عليه السلام -:
يستقبل الموذن القبلة فى الاذان و الاقامة ؛
اذان گو هنگام اذان گفتن به سمت قبله باشد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 157)
706 - اذان ، عطيه الهى
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اعطانى الله - عز و جل - فاتحة الكتاب و الاذان و الجماعة فى المسجد و يوم الجمعة ؛
خداوند عز و جل چهار چيز را به من عطا فرموده است : 1 - سوره حمد، 2- اذان ، 3 - نماز جماعت در مسجد، 4 - روز جمعه .
(الخصال ، ج 2، ص 9)
707 - سنت مستحب
قال الصادق - عليه السلام -:
من السنة الجلسة بين الاذان و الاقامة ؛
نشستن بين اذان و اقامه سنت مستحب است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 155)
708 - تاثير گفتن اذان و اقامه
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صفان من الملائكة و من صلى باقامة بغير اذان صلى خلفه صف واحد، قلت له و كم مقدار كل صف ، قال اقله ما بين المشرق و المغرب و اكثره ما بين السماء و الارض ؛
كسى كه با اذان و اقامه نماز بخواند. دو صف از ملائكه در پشت سرش نماز مى خواند و كسى كه بدون اذان و فقط با اقامه نماز بخواند يك صف از ملائكه با او نماز مى خواند. راوى سؤ ال مى كند: مقدار هر صفى چقدر است ؟ مى فرمايد: اقلش ما بين مشرق و مغرب و اكثرش ما بين زمين و آسمان است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 248)
709 - تاثير اذان در خانه
عن سليمان الجعفرى قال سمعته بقول - عليه السلام -:
اذن فى بيتك فانه يطرد الشيطان و يستحب من اجل الصبيان ؛
سليمان جعفرى مى گويد: از امام (ع ) شنيدم كه فرمود: در خانه خويش اذان بگوى ، تا شيطان از آن جا بگريزد و كودكان نيز به آن ذكر آشنا شوند.
(الكافى ، ج 3، ص 311، حديث 35)
710 - مشروع و پايان اذان
قال الصادق - عليه السلام -:
يا زرارة ! تفتح الاذان باربع تكبيرات و تختمه بتكبيرتين و تهليلتين ؛
اى زراره !اذان را با چهار تكبير شروع مى شود و با دوتكبير و دو تهليل (لا اله الا الله ) تمام مى شود.
(الكافى ، ج 3، ص 305. باب اذان ، ح 5)
711 - مقام اولين موذن در اسلام
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يحشر بلال على ناقة من نوق الجنة يوذن (اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله - صلى الله عليه وآله -) فاذا نادى كسى حلة من حلل الجنة ؛
بلال حبشى در قيامت سوار بر شترى از شترهاى بهشت است . و دو جمله اذان (اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله ) (گواهى به يكتايى خدا و رسالت محمد) مى گويد، پس از اذان گفتن خداوند لباس زيبايى از زيورهاى بهشتى بر پيكر او مى پوشاند.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 617. بحارالانوار، ج 84، ص 116)
712 - تعليم اذان به بلال
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ادع لى بلالا تعلمه ، فدعا على - عليه السلام - بلالا فعلمه ؛
بلال حبشى را نزد من بياور تا اذان را با او بياموزم ، حضرت على بلال را حاضر كرد و اذان را به او تعليم داد.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 614)
713 - تعليم اذان از طريق وحى به پيامبر (ص )
قال الصادق - عليه السلام -:
لما هبط جبرئيل بالاذان على رسول الله كان راسه فى حجر على عليه السلام فاذن جبرئيل و اقام فلما انتبه رسول الله - صلى الله عليه وآله - قال : يا على سمعت ؟ قال : نعم قال : حفظت ؟ قال نعم قال ادع لى بلالا تعلمه فدعاه على - عليه السلام - بلالا فعلمه ؛
هنگامى كه جبرئيل اذان را آورد سر پيامبر (ص ) بر دامان على (ع ) بود، جبرئيل اذان و اقامه را به پيامبر (ص ) تعليم داد، هنگامى كه پيامبر (ص ) سر خود را برداشت ، از على (ع ) سؤ ال كرد آيا صداى اذان جبرئيل را شنيدى ؟ عرض كرد: آرى . پيامبر (ص ) بار ديگر پرسيد: آيا آن را به خاطر سپردى ؟ گفت : آرى . پيامبر (ص ) فرمود: بلال را (كه صداى رسايى داشت ) حاضر كن و اذان و اقامه را به او تعليم ده على (ع ) بلال را حاضر كرد و اذان را به او تعليم داد.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 612)
714 - نخستين اذان گوى اسلام
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
انه اول من اذن ؛
همانا او (بلال ) نخستين كسى بود كه اذان گفت .
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 614)
715 - خوشحالى پيامبر (ص ) با نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
قم يا بلال فارحنا بالصلاة ؛
اى بلال خوشحال كن ما را به نماز.
(كنزالعمال ، حديث 20951)
716 - نورانيت اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا على الاذان نور؛
يا على !اذان نور است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 154)
717 - پاداش موذن بهتر است
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن محتسبا يريد بذلك وجه الله - عز و جل - اعطاه الله ثواب اربعين الف شهيد و اربعين الف صديق و يدخل فى شفاعته اربعين الف مسى ء من امتى الى الجنة ؛
كسى كه اذان بگويد، و به خداوند توجه داشته باشد، خداوند به او ثواب چهل هزار شهيد و چهل هزار راستگو را عطا مى كند و چهل هزار از امت گنهكاران شامل شفاعتش گرديده و داخل بهشت مى شوند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 130)
718 - آفات بى توجهى به اذان
قال على - عليه السلام -:
من سمع النداء و هو فى المسجد ثم خرج فهو منافق ، الا رجل يريد الرجوع اليه ، او يكون على غير طهارة فيخرج ليتطهر؛
كسى كه صداى اذان را در مسجد شنيد، و بدون خواندن نماز(جماعت ) از مسجد خارج شود منافق است ، مگر اينكه قصد برگشت براى نماز خواندن دارد، يا وضو ندارد و براى گرفتن وضو از مسجد خارج شود.
(بحارالانوار، ج 84، ص 161)
719 - سربلندى اذان گويان در قيامت
قال على - عليه السلام -:
يحشر المؤ منون يوم القيامة حوال الاعناق ؛
اذان گويان ، روز قيامت با سرافرازى و سربلندى محشور مى شوند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 149)
720 - نجات از آتش
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان لحوما محرمة على النار و هى لحوم المؤ ذنين ؛
همانا، گوشتهايى بر آتش (جهنم ) حرام است (آتش آنها را نمى سوزاند) و آن گوشت بدن اذان گويان است .
(مستدرك الوسايل ، ص 249)
721 - ثواب براى اذان گو
قال الباقر - عليه السلام -:
المؤ ذن يغفر الله له مد بصره و مد صوته فى السماء و يصدقه كل رطب و يابس سمعه ، و له من كل من يصلى معه فى مسجده سهم و له بكل من يصلى بصوته ؛
خداوند مؤ ذن را به اندازه اى كه چشمش مى بيند و صدايش در آسمان مى پيچد مى آمرزد، هرخشك وترى كه آواز او را مى شنود او را تصديق مى كند، و از ثواب هر كس كه با او در مسجد نمازگزارد سهمى نصيب اوشود و به شمار هر كس كه به بانگ او نماز بخواند حسنه اى براى اوست .
(محجة البيضاء، ج 1، ص 331. من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص ‍ 287)
722 - پاداش شهيد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
للمؤ ذن فيما بين الاذان و الاقامة مثل اجر الشهيد المتشحط بدمه فى سبيل الله ؛
براى شخص اذان گو در فاصله اذان و اقامه ، ثوابش مانند ثواب شهيدى كه در راه خدا در خون خود مى غلطد.
(ثواب الاعمال ، ص 58)
723 - واجب شدن بهشت بر مؤ ذن
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اذن فى مصر امصار المسلمين سنة و جبت له الجنة ؛
هركس در يكى از شهرهاى مسلمانان يك سال اذان بگويد بهشت بر او واجب مى شود.
(محجة البيضاء، ج 1 و ص 337. وسائل الشيعه ، ج 4، ص 613)
724 - تاثير گفتن اذان و اقامه
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى باذان و اقامة صلى خلفه صفان من الملائكة و من صلى باقامة بغير اذان صلى خلفه صف واحد ما بين المشرق و المغرب ؛
هركس كه نماز را با اذان و اقامه بخواند، دو صف از فرشتگان در پشت سرش نماز مى گزارند، و كسى كه نماز را با اقامه تنها بخواند يك صف از فرشتگان در پشت سرش نماز مى خوانند و اندازه صف به قدر ميان مشرق و مغرب است .
(محجة البيضاء، ج 1، ص 338. ثواب الاعمال ، ص 59)
725 - ثواب حكايت كردن اذان موذن
قال الصادق - عليه السلام -:
من سمع المؤ ذن يقول : (اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله ،) فقال : مصدقا محسبا و انا اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله - صلى الله عليه وآله - و سلم اكتفى بهما عن كل من ابى و جحد و اعين بهما من اقر و شهد الا غفر الله له بعدد من انكر و جحد و بعدد من اقر و شهد؛
كسى كه بشنود مؤ ذن مى گويد (اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله ) و او در حال تصديق شهادتين و طلب ثواب بگويد: (و انا اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله اكتفى بهما عن كل من ابى و جحدوا عين بهما من اقر و شهد)، به عدد منكران و تكذيب كنندگان و به شمار اقراركنندگان و تصديق كنندگان پاداش خواهد داشت .
(محجة البيضاء، ج 1، ص 338. ثواب الاعمال ، ص 57)
726 - طلب حاجت و شفاعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
المؤ ذنون امناء المؤ منين على صلاتهم و صومهم و لحومهم و دمائهم لا يساءلون الله - عز و جل - شيئا الا اعطاهم و لايشفعون فى شى ء الا شفعوا؛
اذان گويان امانتداران مؤ منان بر نماز و روزه شان و خون و گوشتشان چيزى از خداوند درخواست نمى كنند، مگر اينكه خداوند به آنها عطا مى كند و در مورد چيزى هم شفاعت نمى كنند، مگر اينكه شفاعتشان را خداوند مى پذيرد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 124)
727 - اذان با صداى بلند
قال الصادق - عليه السلام -:
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يقول لبلال اذا دخل الوقت يا بلال اعل فوق الجدار و ارفع صوتك بالاذان ؛
رسول خدا (ص ) هنگامى كه وقت نماز فرا مى رسيد به بلال مى فرمود: بالاى ديوار (مسجد) برو و اذان را با صداى بلندگو.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 624)
728 - سربلندى اذان گويان در قيامت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا كان يوم القيامة و جمع الله - عز و جل - الناس فى صعيد واحد بعث الله عز و جل الى المؤ ذنين بملائكة من نور معهم الوية و اعلام من نور يقودون جنائب ارمتها زبرجد اخضر حقائبها المسك الاذفر، يركبها المؤ ذنون فيقومون عليها قياما تقودهم الملائكة ينادون باعلى صوتهم بالاذان ؛
هنگامى كه روز قيامت شود و خداوند همه انسانها را در يك زمين محشور كند، خداوند فرشتگان نور را با پرچمها و علمهايى از نور به سوى اذان گوها بفرستد و آن فرشتگان شترها (يا اسبها) بهشتى را همراه خود به سوى اذان گوها روانه سازند كه مهار آن ها از... و تركه آنها از مشك بسيار نفيس ‍ مى باشد. اذان گوها بر آن مركبها سوار مى شوند و بر پشت آنها مى ايستند، فرشتگان (از روى تجليل و احترام ) مهار آن مركبها را مى كشند و اذان گوها با صداى بلند اذان مى گويند.
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 615)
729 - محشور با شهداء و پيامبران
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يحشر المؤ ذنون من امتى مع النبيين و الصديقين و الشهداء ؛
اذان گويان ، از امت من با پيامبران و راستگويان و شهيدان محشور مى شوند.
(مستدرك الوسايل ، ج 4، ص 23)
730 - تاثير هفت سال اذان گفتن
قال الباقر - عليه السلام -:
من اذن سبع سنين محتسبا جاء يوم القيامة و لا ذنب له ؛
هر كس هفت سال براى خدا اذان بگويد، روز رستاخيز بدون گناه وارد محشر مى شود.
(ثواب الاعمال ، ص 83. من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 288. وسائل الشيعه ، ج 4، ص 613)
731 - اجابت اذان مؤ ذن
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اجابة المؤ ذن كفارة الذنوب ؛
اجابت اذان موذن ، كفاره گناهان است .
(مستدرك الوسايل ، ج 1، ص 227)
732 - فرار شيطان از اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الشيطان اذا سمع النداء هرب ؛
به درستى كه شيطان وقتى صداى اذان را شنيد فرار مى كند.
(كنزالعمال ، حديث 20951)
733 - قرعه براى اذان گفتن
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لو علم الناس ما فى النداء و الصف الاول الاستهموا عليه ؛
اگر مردم مى دانستند چه فضيلتى دارد اذان گفتن و شركت در صف اول جماعت ، هر آينه براى اين كار قرعه كشى مى كردند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 200)
734 - اذان گفتن در همه حال
قال الرضا - عليه السلام -:
يؤ ذن الرجل و هو جالس و يؤ ذن و هو راكب ؛
شخص اذان گو چه نشسته و چه سواره اذان مى گويد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 285)
735 - دعا هنگام اذان
قال على - عليه السلام -:
اغتنموا الدعاء عند اربع : عند قرائة القران و عند الاذان و عند نزول الغيث و عند التقاء الصفين للشهادة ؛
در چهار زمان دعا را غنيمت شماريد:
1 - هنگام قرائت قرآن .
2 - هنگام اذان .
3 - هنگام نزول باران .
4 - هنگام رو به رو شدن دو لشگر مؤ منين و كفار براى جنگ .
(وسائل الشيعه ، ج 4، ص 1114)
736 - اذان گفتن يك وظيفه است
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و لاتتخذن موذنا ياخذ على اذانه اجرا؛
اذان گويى را كه براى اذان گفتن مزد مى گيرد، انتخاب نكن .
(مكن لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 286
- استغفار فرشتگان براى اذان گو
روى ان الملائكة اذا سمعت الاذان من اهل الارض قالت هذه اصوات امة محمد - صلى الله عليه وآله - بتوحيد الله فيستغفرون الله لامة محمد - صلى الله عليه و اله - حيث يفرغوا من تلك الصلاة ؛
(روايت شده است ) كه فرشتگان هنگامى كه اذان مردم زمين را مى شنوند مى گويند: اين آواز امت محمد (ص ) به وجدانيت خداوند است از اين رو براى امت او تا آن گاه كه مردم از آن نماز فارغ شوند استغفار مى كنند.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 288)
738 - تاثير اذان و اقامه در گوش نوزاد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من ولدله مولود فليؤ ذن فى اذنه اليمنى ، و ليقم فى اليسرى ، فان ذلك عصمة من الشيطان ؛
كسى كه فرزندى به او داده شد (به دنيا آمد) در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بگويد، زيرا اين عمل ، نوزاد را از شر شيطان حفظ مى نمايد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 162)
739 - اقامه تنها در سفر
قال الصادق - عليه السلام -:
يجزى فى السفر اقامة بغير اذان ؛
در سفر فقط اقامه كفايت مى كند.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 291)
740 - اذان ، درمان بداخلاقى
قال الصادق - عليه السلام -:
من لم ياكل اللحم اربعين يوما ساء خلقه و من ساء خلقه فاذنوا فى اذنه ؛
كسى تا چهل روز گوشت نخورد بداخلاق مى شود، وقتى كه بداخلاق شد در گوش او اذان بگوييد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 296)
741 - فايده اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا تغولت لكم الغيلان فاذنوا باذان لصلوة ؛
هرگاه غول زده شديد (يعنى دربيابان وحشت زده شديد و پنداشتيد كه غول بيابانى سر راه شمارا خواهد گرفت ) اذان بگوييد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 169)
742 - اجابت نداى موذن
قال على - عليه السلام -:
اجابة المؤ ذن يزيد فى الرزق ؛
اجابت دعوت اذان گو، سبب افزايش روزى مى شود.
(بحارالانوار، ج 84، ص 177)
743 - تكرار اذان موذن
قال الباقر - عليه السلام -:
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - اذا سمع المؤ ذن يوذن قال مثل ما يقوله فى كل شى ء؛
رسول خدا (ص ) وقتى صداى اذان مؤ ذن را مى شنيد، و آن جملات را تكرار مى كرد.
(الكافى ، ج 3، ص 310، ج 29)
744 - علاقه بلال به رسول خدا (ص )
قال الصادق - عليه السلام -:
ان بلالا كان عبد صالحا، فقال : لااوذن لاحد بعد رسول الله - صلى الله عليه وآله - ؛
همانا كه بلال بنده اى شايسته بود و گفت : من براى احدى بعد از رسول خدا (ص ) اذان نمى گويم .
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 286)
745 - همسايگان پيامبر (ص )
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اجاب المؤ ذن و اجاب العلماء كان يوم القيامة تحت لوائى و يكون فى الجنة فى جوارى و له عند الله ثواب ستين شهيدا؛
هركس به موذن و دانشمند روى آورد روز قيامت در زير پرچم من و در بهشت همسايه من خواهد بود و براى او در نزد خدا ثواب شصت شهيد است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 154)
746 - موذن ، دشمن ابليس
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ذات يوم لابليس : كم اصدقاؤ كم من امتى يا ابليس ؟قال الامير الجائر، و الغنى المتكبر، والذى لايبالى من اين يكتسب و فيما ينفقه ، و العالم الذى صدق الامير على جوره ، و التاجر الخائن ، و المحتكر، و الزانى ، و اكل الربا، و البخيل ، و الذى لايبالى من اين يجمع المال . و قال النبى - صلى الله عليه وآله -: كم اعداءك من امتى ؟قال ستة عشر نفرا، انت يا محمد! انى ابغضك و العالم العامل بالعلم ، و حامل القران اذا عمل بما فيه ، و الموذن لله خمسة اوقات ، محب الفقراء و المساكين و اليتامى ، و ذوقلب رحيم ، و المتواضع للحق و شاب نشا فى طاعة الله الذى يصلى بالليل و الناس نيام ، و الذى يمسك نفسه عن الحرام ، و الذى ينصح فى الله ، (و فى رواية يدعو للاخوان و ليس فى قلبه شى ء)، و الذى ابدا يكون على الوضوء، و حسن الخلق ، و المصدق بما ضمن الله له ، و المحصنات المستورات ، و المستعد للموت ، و صاحب السخاء؛
پيامبر اسلام (ص ) از ابليس پرسيد: در ميان امت من دوستان تو چه كسانى هستند؟ابليس پاسخ داد: (ده نفر) و افزود، فرمانرواى ظالم ، ثروتمند متكبر، آن كس كه باكى ندارد از چه راهى مال به دست آورد و در چه راهى مصرف كند، دانشمند در خدمت ظالم ، تاجر خائن ، محتكر، زناكار، رباخوار، بخيل ، و كسى كه باكى ندارد كه چگونه اموالش جمع و انباشته است . و سپس پيامبر (ص ) فرمود: چند نفر در ميان امت من دشمنان تواند؟ پاسخ داد: شانزده نفر اولشان تويى يا رسول الله !دانشمندى كه به علمش ‍ عامل است اهل قرآن كه به قرآن عمل كند، موذن اذان پنجگانه ، كسى كه دوستدار فقراء و مساكين و يتيمان است ، آدم رحيم و مهربان ، شخص ‍ متواضع در برابر حق ، جوانى كه اهل نماز شب باشد. كسى كه خود را از ارتكاب به حرام باز مى دارد، كسى كه به خاطر خدا ديگران را نصيحت كند، كسى كه هميشه در حال وضو است ، و صاحب اخلاق خوب ، آدم تصديق كننده به وعده هاى خدا، زنان پاكدامن و افرادى كه خود را براى مرگ آماده مى سازند، و آدم سخاوتمند.
(المواعظ العدديه ، ص 226)
747 - اذان با صداى بلند
قال ابوعبدالله - عليه السلام -:
اذا انت فلاتخفين صوتك فان الله ياجرك مد صوتك فيه ؛
زمانى كه اذان گفتى ، صدايت را كوتاه مكن ، زيرا كه خداوند به مقدار بلندى صداى تو در اذان ، پاداش مى دهد.
(التهذيب ، باب اذان ، حديث 45)
748 - آشنايى به وقت اذان
قال ابوعبدالله - عليه السلام -:
لايستقيم الاذان و لايجوز ان يوذن به الا رجل مسلم عارف ؛
اذان بر پا نمى شود و نبايد آن را بگويد، مگر مرد مسلمانى كه به وقت آن آشنا باشد.
(فروع كافى ، ج 3، ص 307، حديث 13)
749 - تحقير اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
سياتى على الناس زمان يتركون الاذان على ضعفائهم ؛
زمانى خواهد آمد كه اذان را تحقير كرده و آن را به افراد ناتوان مى سپرند.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 690